مقدمه
در دنیای پیچیده و پویای امروز، حسابرسی صرف اسناد و ارقام دیگر کافی نیست. برای ارائه گزارشی دقیق و مفید، حسابرسان باید درک عمیقی از شرکت و فعالیت‌های آن داشته باشند. این درک عمیق، که با عنوان کسب شناخت از شرکت شناخته می‌شود، سنگ بنای هر حسابرسیِ موفقی است.
در این مقاله، به بررسی چگونگی کسب شناخت از شرکت در حسابرسی می‌پردازیم.
چرا کسب شناخت از شرکت مهم است؟
ارائه گزارش‌های دقیق‌تر:
با درک صحیح فعالیت‌ها و ریسک‌های شرکت، حسابرسان می‌توانند گزارش‌هایی دقیق‌تر و مفیدتر ارائه دهند.
کاهش ریسک:
شناسایی ریسک‌های مرتبط با فعالیت‌های شرکت، به حسابرسان کمک می‌کند تا اقدامات لازم برای کاهش این ریسک‌ها را انجام دهند.
تمرکز بر موارد مهم:
کسب شناخت از شرکت، به حسابرسان کمک می‌کند تا بر روی موارد مهمی که باید در حسابرسی مورد بررسی قرار گیرند تمرکز کنند.
افزایش کارایی:
با داشتن درک عمیق از شرکت، حسابرسان می‌توانند فرآیند حسابرسی را به طور کارآمدتر انجام دهند.
مراحل کسب شناخت از شرکت
1. جمع‌آوری اطلاعات:
اولین قدم، جمع‌آوری اطلاعات مربوط به شرکت است. این اطلاعات می‌تواند شامل تاریخچه شرکت، ساختار سازمانی، فعالیت‌ها، محصولات و خدمات، مشتریان، تامین‌کنندگان و وضعیت مالی شرکت باشد.
منابع جمع‌آوری اطلاعات:
اسناد و مدارک: اساسنامه شرکت، صورت‌های مالی، گزارش‌های مدیریتی، و گزارش‌های حسابرسی قبلی
مصاحبه: مصاحبه با مدیران و کارکنان شرکت
بازدید از محل کار: مشاهده فعالیت‌ها و فرآیندهای شرکت به صورت عملی
تجزیه و تحلیل داده‌ها: داده‌های فروش، داده‌های تولید، و داده‌های مالی
ابزارهای حسابرسی: برخی از نرم‌افزارهای حسابرسی دارای ابزارهایی برای کسب شناخت از شرکت هستند.
2. تجزیه و تحلیل اطلاعات:
پس از جمع‌آوری اطلاعات، باید آنها را تجزیه و تحلیل کنید تا درک درستی از وضعیت شرکت به دست آورید.
3. شناسایی ریسک‌ها:
در این مرحله، باید ریسک‌های مرتبط با فعالیت‌های شرکت را شناسایی کنید. این ریسک‌ها می‌توانند شامل ریسک‌های عملیاتی، مالی، قانونی، و … باشند.
4. ارزیابی نقاط قوت و ضعف:
در نهایت، باید نقاط قوت و ضعف شرکت را ارزیابی کنید. این نقاط قوت و ضعف می‌توانند مربوط به فعالیت‌ها، فرآیندها، سیستم‌ها، و … باشند.
روش‌ها و رویکردهای کسب شناخت از شرکت
بررسی اسناد و مدارک:
اسناد و مدارک شرکت، اطلاعات ارزشمندی در مورد تاریخچه، ساختار، فعالیت‌ها و وضعیت مالی شرکت ارائه می‌دهند.
مصاحبه:
مصاحبه با مدیران و کارکنان در سطوح مختلف، به شما در درک بهتر فرهنگ سازمانی، فرآیندهای تصمیم‌گیری، و چالش‌های شرکت کمک می‌کند.
بازدید از محل کار:
بازدید از محل کار شرکت، به شما امکان می‌دهد تا فعالیت‌ها و فرآیندهای شرکت را به صورت عملی مشاهده کنید.
تجزیه و تحلیل داده‌ها:
تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به فعالیت‌های شرکت، مانند داده‌های فروش، داده‌های تولید و داده‌های مالی می‌تواند اطلاعات مفیدی در مورد عملکرد شرکت ارائه دهد.
استفاده از ابزارهای حسابرسی:
برخی از نرم‌افزارهای حسابرسی دارای ابزارهایی برای کسب شناخت از شرکت هستند، مانند ابزارهای نقشه‌برداری (ترسیم) فرآیند و ابزارهای تجزیه و تحلیل داده‌ها.
نکات کلیدی در کسب شناخت از شرکت
بی‌طرفی و عینی بودن:
در جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، باید بی‌طرف و عینی باشید و از پیش‌داوری‌ها و تعصبات خودداری کنید.
تمرکز بر موارد کلیدی:
بر روی اطلاعاتی که برای حسابرسی شما مربوط هستند تمرکز کنید و از جمع‌آوری اطلاعات غیرضروری و نامربوط خودداری کنید.
استفاده از منابع مختلف:
از منابع مختلف اطلاعات مانند اسناد و مدارک، مصاحبه، بازدید از محل کار، و تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده کنید.
مستندسازی یافته‌ها:
یافته‌های خود را به طور کامل و دقیق مستند کنید
درک محیط کسب و کار
کسب شناخت از شرکت صرفا به درک فرایندهای داخل آن محدود نمی‌شود. حسابرسان همچنین باید محیط کسب و کارِی را که شرکت در آن فعالیت می‌کند، درک کنند. عواملی مانند:
- وضعیت اقتصادی: نرخ تورم، نرخ بهره، و نرخ بیکاری می‌توانند بر عملکرد شرکت تأثیر بگذارند.
- رقابت: درک رقبا و چشم‌انداز رقابتی برای ارزیابی ریسک‌های مرتبط با بازار و سهم بازار شرکت ضروری است.
- قوانین و مقررات: قوانین و مقررات صنعت می‌توانند بر فعالیت‌های شرکت و ریسک‌های انطباقی آن تأثیر بگذارند.
- محیط فناوری: پیشرفت‌های تکنولوژی می‌توانند فرصت‌ها و تهدیداتی را برای شرکت ایجاد کنند.
- عوامل اجتماعی و زیست‌محیطی: آگاهی از مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی می‌تواند به شناسایی ریسک‌های شهرت و ریسک‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی کمک کند.
برای درک محیط کسب و کار، حسابرسان می‌توانند از منابع مختلفی مانند گزارش‌های خبری، گزارش‌های صنعت، و وب‌سایت‌های دولتی استفاده کنند.
رویکردهای نوآورانه در کسب شناخت از شرکت
با پیشرفت فناوری، ابزارهای قدرتمندی برای کمک به حسابرسان در کسب شناخت از شرکت در دسترس قرار گرفته است. برخی از این ابزارها عبارتند از:
نرم‌افزارهای حسابرسی:
بسیاری از نرم‌افزارهای حسابرسی دارای ماژول‌هایی برای مدیریت ریسک، نقشه‌برداری فرآیند، و تجزیه و تحلیل داده‌ها هستند. این ماژول‌ها می‌توانند به حسابرسان در جمع‌آوری، سازماندهی، و تجزیه و تحلیل اطلاعات به طور کارآمدتر کمک کنند.
ابزارهای تجزیه و تحلیل داده‌های کلان (Big Data):
حجم عظیمی از داده در شرکت‌ها تولید می‌شود که می‌تواند برای کسب شناخت از شرکت مفید باشد. ابزارهای تجزیه و تحلیل داده‌های کلان به حسابرسان کمک می‌کند تا الگوها و روندهایی را در این داده‌ها شناسایی کنند که ممکن است در روش‌های سنتی قابل مشاهده نباشد.
تحلیل شبکه‌های اجتماعی:
با بررسی حضور شرکت در شبکه‌های اجتماعی، حسابرسان می‌توانند درک بهتری از شهرت و روابط آن با مشتریان و سایر ذینفعان به دست آورند.
ابزارهای اتوماسیون:
برخی از فرآیندهای مرتبط با کسب شناخت از شرکت، مانند استخراج داده‌ها از اسناد و مدارک، را می‌توان با استفاده از ابزارهای اتوماسیون خودکار کرد. این امر به حسابرسان این امکان را می‌دهد تا زمان خود را بر روی تجزیه و تحلیل اطلاعات و شناسایی ریسک‌ها متمرکز کنند.
برنامه‌ریزی و مستندسازی فرآیند کسب شناخت
کسب شناخت از شرکت یک فرآیند مستمر است و در طول کل فرآیند حسابرسی انجام می‌شود. اما برای به حداکثر رساندن کارایی، حسابرسان باید فرآیند کسب شناخت را به خوبی برنامه‌ریزی و مستند کنند.
1. برنامه‌ریزی فرآیند کسب شناخت شامل موارد زیر است:
شناسایی ریسک‌های کلیدی:
قبل از شروع فرآیند، حسابرسان باید ریسک‌های کلیدی مرتبط با صنعت و واحد مورد حسابرسی را شناسایی کنند. این ریسک‌ها به عنوان راهنما برای تعیین ماهیت و وسعت اطلاعات مورد نیاز برای کسب شناخت عمل می‌کنند.
تعیین روش‌های کسب شناخت:
بر اساس ریسک‌های شناسایی شده، حسابرسان باید روش‌های مناسب برای جمع‌آوری اطلاعات را تعیین کنند.
تخصیص منابع:
تخصیص کافی و بهینه منابع انسانی و زمانی برای فرآیند کسب شناخت ضروری است.
2. مستندسازی فرآیند کسب شناخت شامل موارد زیر است:
o مستندسازی اطلاعات جمع‌آوری شده:
اسناد و مدارکی که جمع‌آوری شده‌اند، به همراه منبع آنها، باید به طور کامل مستند شوند.
o مستندسازی روش‌های انجام شده:
روش‌های به کار رفته برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، باید مستند شوند.
o مستندسازی یافته‌ها و ریسک‌های شناسایی شده:
یافته‌های کلیدی حاصل از فرآیند کسب شناخت و ریسک‌های شناسایی شده، باید به طور کامل مستند شوند.
مستندات فرآیند کسب شناخت، در طول فرآیند حسابرسی و برای حسابرسی‌های بعدی شرکت، بسیار مفید خواهد بود.
چالش‌های کسب شناخت از شرکت
کسب شناخت از شرکت، اگرچه امری ضروری است، اما با چالش‌هایی نیز همراه است. برخی از این چالش‌ها عبارتند از:
دسترسی به اطلاعات:
در برخی موارد، ممکن است دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برای کسب شناخت از شرکت، به دلیل محدودیت‌های داخلی یا تمایل نداشتن مدیریت به اشتراک‌گذاری برخی اطلاعات، با مشکل مواجه شود.
کیفیت اطلاعات:
اطلاعاتی که در اختیار حسابرس قرار می‌گیرد، ممکن است از نظر صحت و دقت، قابل اتکا نباشد.
سوگیری تایید:
حسابرسان ممکن است ناخودآگاه به دنبال اطلاعاتی باشند که تاییدکننده پیش‌فرض‌های اولیه آنها باشد.
زمان و منابع محدود:
فرآیند کسب شناخت از شرکت می‌تواند زمان‌بر و نیازمند منابع قابل توجهی باشد. در برخی موارد، به دلیل محدودیت‌های زمانی یا بودجه‌ای، ممکن است حسابرسان نتوانند فرآیند را به طور کامل انجام دهند.
پیچیدگی محیط کسب و کار:
درک محیط کسب و کارِ خارجی که شرکت در آن فعالیت می‌کند، می‌تواند به دلیل عوامل متعدد و پویایی آنها، پیچیده باشد.
غلبه بر چالش‌های کسب شناخت
برای غلبه بر چالش‌های کسب شناخت از شرکت، حسابرسان می‌توانند اقدامات زیر را انجام دهند:
ایجاد روابط قوی با مدیریت:
با برقراری روابط قوی و حرفه‌ای با مدیریت شرکت، حسابرسان می‌توانند اعتماد آنها را جلب کرده و دسترسی بهتری به اطلاعات مورد نیاز پیدا کنند.
استفاده از روش‌های مختلف کسب شناخت:
اتکا به یک روش خاص برای جمع‌آوری اطلاعات کافی نیست. استفاده از روش‌های مختلف مانند بررسی اسناد و مدارک، مصاحبه، بازدید از محل کار، و تجزیه و تحلیل داده‌ها، به حسابرسان کمک می‌کند تا اطلاعات جامع‌تری به دست آورند.
حفظ رویکردی پرسشگرانه:
حسابرسان باید رویکردی پرسشگرانه داشته باشند و اطلاعات ارائه شده را به طور انتقادی ارزیابی کنند.
مدیریت زمان و منابع به طور موثر:
برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت زمان و منابع به حسابرسان کمک می‌کند تا فرآیند کسب شناخت را به طور کارآمد انجام دهند.
استفاده از ابزارهای نوآورانه:
استفاده از ابزارهای نوآورانه مانند نرم‌افزارهای حسابرسی، ابزارهای تجزیه و تحلیل داده‌های کلان، و تحلیل شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند به کسب شناخت عمیق‌تر از شرکت کمک کند.
نتیجه‌گیری
کسب شناخت از شرکت، یک فرآیند مستمر است و در طول کل فرآیند حسابرسی انجام می‌شود. با صرف زمان کافی برای کسب شناخت دقیق از شرکت، حسابرسان می‌توانند اطمینان حاصل کنند که گزارش حسابرسی آنها دقیق، مرتبط و برای ذینفعان شرکت مفید است.
برای درک بهتر اهمیت کسب شناخت از شرکت، بیایید به چند مثال نگاه کنیم:
مثال 1:
فرض کنید یک شرکت تولیدی مورد حسابرسی قرار می‌گیرد. در مرحله کسب شناخت از شرکت، حسابرسان متوجه می‌شوند که این شرکت به شدت به یک تامین‌کننده خاص برای مواد اولیه خود وابسته است. این وابستگی، یک ریسک بالقوه برای شرکت محسوب می‌شود، زیرا هرگونه مشکل در تامین مواد اولیه از این تامین‌کننده خاص می‌تواند منجر به توقف تولید شود. با شناسایی این ریسک، حسابرسان می‌توانند در برنامه حسابرسی خود، بر روی ارزیابی اثربخشی کنترل‌های داخلی شرکت در مدیریت ریسک تامین‌کنندگان تمرکز کنند.
مثال 2:
یک شرکت نرم‌افزاری در حال توسعه یک محصول جدید است. در مرحله کسب شناخت از شرکت، حسابرسان از طریق بررسی شبکه‌های اجتماعی متوجه می‌شوند که در میان کاربران، نگرانی‌هایی در مورد امنیت محصول جدید وجود دارد. این اطلاعات می‌تواند به حسابرسان کمک کند تا ریسک‌های مرتبط با امنیت محصول را شناسایی کرده و اطمینان حاصل کنند که شرکت، کنترل‌های داخلی کافی برای مدیریت این ریسک‌ها را در نظر گرفته است.
این مثال‌ها نشان می‌دهند که چگونه کسب شناخت از شرکت می‌تواند به حسابرسان در شناسایی ریسک‌های کلیدی و طراحی برنامه حسابرسی موثر کمک کند.
امیدواریم این مقاله جامع، به شما در درک اهمیت و چگونگی کسب شناخت از شرکت در حسابرسی کمک کرده باشد. با به‌کارگیری روش‌ها و ابزارهای مناسب، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که حسابرسی‌های شما دقیق، کارآمد و برای ذینفعان شرکت مفید است.
